Категорија: Зборници

KRATKE KNJIŽEVNE FORME

 

Sve brži način života i brz protok informacija formira nam um na takav način da ljudi više nemaju koncentraciju da iščitavaju duge tekstove. Kratke književne forme su način da ogolimo tekst od nepotrebnih objašnjavanja ili razvodnjavanja, da jezgrovito i upečatljivo izrazimo svoj stav i/ili umetnički izraz.  Kratke forme su danas prijemčljivije ljudima, pogotovo mladima. To nikako ne znači da je duža forma zaboravljena ili prevaziđena. Možda su čak kratke forme jedan od načina da više zainteresujemo mlade ljude za književnost.

Tradicionalna poezija je, čini mi se, sve manje zastupljena danas. Moderna poezija ima određen otklon prema rimi ili lirskim izlivima emocija, više se ceni odsečnost, drskost, jasan stav i društvena angažovanost. Ceni se individualnost i karakter, prenaglašena emotivnost se smatra slabošću.

Kratke književne forme prisutne su u različitim supkulturama, imamo i poeziju u rep tekstovima, pank-rok, indie-pop muzici i drugim vrstama muzike, imamo haiku, kratke priče, besne govore (takozvane rantove), imamo poeziju u prozi, slem poeziju koja se usmeno izvodi pa se na neki novi način kratka forma vratila svojim korenima. Sve češće viđamo iseckan prozni tekst prostim udaranjem entera koji je nakon toga smatran pesmom. Imamo kratku formu po blogovima, društvenim mrežama, imamo misao uobličenu u određeni broj karaktera i na taj način mi zapravo programiramo naše misli da staju u određeni format.

 

Sa pojavom slem poezije, koja svakako spada u kratku formu, došlo je i do momenta gde je bitan i performans. Dok čitamo naše delo na bini, bitan je kontakt sa ljudima i iznošenje svojih reči na najefektniji način, kao i prenošenje te energije na publiku. Večeri poezije postaju jedno lepo druženje, ponekad bude i ekscentrika i neobičnih usamljenih ljudi, ljudi koji imaju šta da kažu ali nema ko da ih čuje, na ovaj način svi činimo jednu malu zajednicu i prihvatamo sve različitosti među nama. Poezija koju ljudi čitaju na poetariumu često je uzbudljiva, a sami performansi ponekad su i na granici incidenta.

Sasvim slučajno, zapisujući svoje misli po društvenim mrežama, počela sam da pišem aforizme a kasnije kratke pesme u slobodnom stihu i kratke priče. Odabrala sam da nastavim da pišem kratke književne forme jer sam se tu pronašla, ljudi su mi govorili da sam oduvek umela “da poentiram” i da iznesem precizno i slikovito unutrašnje misli i osećanja. Da uobličim u misao, aforizam, stih, ili kratku prozu oni što mnogi misle ali ne umeju tačno da izraze. Što se poezije tiče, u  početku sam bežala sam od rime iz straha da to ne bude neki kliše ili patetika, da ne zvuči “narodnjački”, bežala sam u apsurd i forsirala mračne teme. Kasnije sam shvatila da mi je i dalje draža poezija sa strofama, stihom, ritmom i rimom.

Za razliku od situacije od pre nekih 20 godina, čini mi se da su se ljudi oslobodili stega i lakše iznose u javnost, pa i na papir, svoje misli i emocije. Mnogi ljudi koji ranije nisu ni sanjali o tome sad počinju da pišu poeziju. Velik broj konkursa je dobra stvar za afirmaciju mladih pisaca i pesnika. Poezija može da utiče i na promene u društvu, da pokrene razne diskusije, pogotovo ako taj pesnik/pesnikinja objavi knjigu, nakon čega gostuje po medijima i tako prenosi svoju poruku širem auditorijumu. Može da utiče i da nekog inspiriše da razmišlja o nečemu o čemu možda nije razmišljao pre toga.

Lično više volim estetsku poeziju koja mi pruža zadovoljstvo tako što stvara slojeve zvukova i slika, ali takođe cenim i društveno-angažovanu poeziju ukoliko je iskrena a ne pisana samo zato što je određena tema popularna u tom trenutku.

Pisanje se moze posmatrati i kao određena terapija za osobu koja piše. Bilo da je u pitanju članak na blogu, kratka priča, ispovest, poezija ili jednostavno mudra misao/aforizam koju iznose na mreže. Anonimnost na inernetu je pružila introvertnim ljudima mogućnost da se oslobode a da ipak zadrže svoj osećaj sigurnosti. Živimo u digitalnom dobu gde ljudi žele da se njihov glas čuje, i to je jedna sjajna stvar.

 

Jelena Davidović

 

KRATKE KNJIŽEVNE FORME

 

 

Ostavljanje pisanog traga je izuzetno težak i zahtijevan posao.

Prvenstveno, pišem za svoju dušu, ali povremeno neko moje djelo ugleda i svjetlo javnosti.

Pišem u skladu sa svojim osjećanjima, ali kompletnu priču moram stilski oblikovati kako bi imala književnu i umjetničku vrijednost.

Pri pisanju poezije, uglavnom upotrebljavam kraću književnu formu, na taj način pokušavam u što užem prostoru da prenesem sve emocije, kompletnu sliku događaja/doživljaja/razmišljanja.

Povremeno, ovu zadatu normu, ne mogu ispoštavati, jer je nemoguće da kroz nekoliko kartica teksta uvedem sve likove i obradim više od jedne teme.

Sve ovo dovodi me do zaključka da su kratke književne forme izuzetno zahtijevne i detaljne.

U njima se ne opraštaju greške, ukoliko se desi odstupanje od teme rad postaje zamoran, dosadan i ne ispunjava uslove da bi privukao čitatelje.

Iako nastojim da i u svakodnevnom životu, kroz govor, koristim što jednostavniji govor pa i kraću formu, pokušaj da to pretočim na papir nije uvijek uspješan.

 

Kao i mnoge druge aktivnosti, tako i pisanje, iziskuje mnogo vremena, strpljenja i perfekcije, kako bi rad bio uspješan.

 

 

Nejra Čehajić

O HLADNOM IZVORU USRED VRELOG LJETNJEG DANA

 

Nakon nedavnog učešća na Festivalu kratkih književnih formi koji je organizovao Institut za nauku, alternativu, kulturu i umjetnost iz Skoplja ostala su otvorena brojna pitanja koja odzvanjaju u mojoj glavi – među njima i to da li pisanjem kratkih formi doprinosimo ili štetimo književnosti, da li književnost moramo prezentovati kroz performanse da bi bila zapažena i šta za mene lično predstavlja pisanje kratkih formi.

I naravno, na ova i brojna druga pitanja koja su otvorena tokom ovog skupa ne postoji jednostavan odgovor i ne postoji tek nekoliko uzroka i posljedica, već će nam za pravo sagledavanje stvari sigurno trebati vremena. Pa ipak, pokušati da sagledamo kako smo došli dovde i koji su to pozitivni i negativni aspekti aktuelnog trenutka u kome kratke književne forme uzimaju sve više maha –  nije samo važno, nego i neophodno.

Prvo, promijenilo se mnogo toga u čitanju i pisanju. Ljudi žive mnogo bržim tempom nego prije recimo pedeset godina, pa su se samim tim promijenile i navike kada su književnost, umjetnost i kultura u pitanju. Nažalost, negativna strana tih promjena jeste to što se sve češće teži ka instant sadržajima – sad i ovdje, a istraživanja sve češće pokazuju kako odrasli i djeca sve manje čitaju. U eri digitalizacije u kojoj su društvene mreže učinile da video postane jedna od najvažnijih formi, čini se da ne možemo kriviti ni odrasle ni djecu sa kojima proživljavamo sve promjene.

Ili, ipak možemo?

Ponekad mi se čini da je situacija jednostavna – da smo mi, svi zajedno pristali na takve uslove i da smo lako potpali pod negativne uticaje digitalnog okruženja, ne razmišljajući o posljedicama. To se lako može ilustrovati kroz primjere ljudi koji često kažu da gledaju nekvalitetne TV sadržaje jer se prosto drugačiji ne nude, zaboravljajući pritom da upravo oni drže daljinski upravljač u svojim rukama i da bi sve moglo drugačije, kada bi ljudi postali dovoljno buntovni da ne prihvataju sve što im se servira.

Digitalna era je i olakšala komunikaciju sa publikom – danas je lakše nego ikada plasirati stvaralaštvo, a često se tu upadne u zamku. Neko od učesnika skupa pomenuo je da se ono što je popularno često (pogrešno) smatra kvalitetnim, na šta sam ponovo pomislila na situaciju sa daljinskim upravljačem i da je upravo na nama koji pišemo, čitamo i/ili se bavimo kritikom odgovrnost da takve pojave prepoznamo i ne dajemo im na značaju, pa makar ni toliko omraženim „lajkom“.

Smatram da se moramo pomiriti sa situacijom da se digitalizacija neće zaustaviti, a da smo mi ti koji moramo naći načina da književnom stvaralaštvu, kvalitetnom književnom stvaralaštvu, vratimo mjesto koje mu pripada – uključujući i kratke književne forme koje imaju važno mjesto u svjetskoj književnosti. Aktivnijm učešćem ozbiljnih institucija, češćim „online“ događajima i mudrim korišćenjem digitalnih resursa mislim da se može napraviti čudo.

I na kraju, stižem i do posljednjeg pitanja koje često postavljam sama sebi – šta je za mene kratka književna forma? Najjednostavniji odgovor je: hladan izvor sa koga se napijem vode u vreli ljetnji dan. Bilo da čitam ili sama pišem, za mene su poezija, kratke priče, crtice nešto što mi pomaže da u užurbanoj svakodnevici priuštim sebi ono u čemu istinski uživam, što okrepljuje moj duh i u šta vjerujem. I zato bih završila ovdje konstatacijom da duboko u sebi ne vjerujem da kratke književne forme mogu štetiti kvalitetu književnosti, ali da lično sanjam o mirnim danima u kojima su knjiga koja čitam ili ona koju pišem moj glavni, a ne tek uzgredni posao.

 

Aleksandra Vujisić

 

Podgorica, Crna Gora

КРАТКА КЊИЖЕВНА ФОРМА

 

Кратка књижевна форма је можда и најприлагодљивији облик писменог изражаја у ово, данашње време.

Неке, битне, карактеристика овог времена, поред, наравно, и других, јесу управо- кратко и брзо.

То, свакако, не значи да садржаји кратких књижевних форми не могу бити велика, безвремена дела, и то свакако није нека законитост, већ представља само један мој утисак.

На крају крајева, битно је да се пише…

А битно је и да се добро пише…

Иако сам по занимању дипл.правник, понекад сам сведочио, да сама форма, па и савршена, зна послужити искључиво у сврху прикривања праве истине.

А да се правници не наљуте на мене, потврђујем постојање и обрнутих примера, примера супермације форме у односу на садржај.

Искрен да Вам будем, ни сам не знам што се у овом писмену закачих, за не баш једноставан однос садржаја и форме, вероватно зато што и сам наслов садржи реч форма, па ме то одвело, тамо…где ме одвело…

И сада имам осећај да пишем јурцајући, кратко и брзо, као што већ негде и рекох…

Иначе, гледам по некад фудбалске утакмице енглеске лиге.

Не, нисам отишао с теме…

Стрпљења молим…

Дакле, гледам и помислим, Боже па овде сви трче и јуре, и то на све стране.

Тактика опште трке и јурњаве, често заиста да резултат.

Противник се мало уплаши, збуни и док не дође себи…готово, изгубио је меч.

Међутим, на једној утакмици било је супротно.

У свој тој трци и јурњави, један тим је једном стао на лопту и дао гол.

Потом је други пут стао на лопту, дао још један гол и победио са 2:0.

Но, било како било,

Живеле кратке књижевне форме !

И да,

Живели кратки књижевни садржаји !

 

Синиша Милић

 

КРАТКИТЕ КНИЖЕВНИ ФОРМИ

 

Во современите услови на живеење кога според многумина времето злато вреди и кога се нема време за сите активности кои се сака да се постигнат, се мисли дека пишувањето на кратки дела ќе го предизвика интересот на читателот  односно доколку делото е пократко побрзо ќе се прочита. Јас не би се согласил со тоа гледиште бидејќи тој што сака да чита би ја прочитал и четиритомната Војна и мир, а тој што не сака да чита не би прочитал ни басна или хаику песна, или пак афоризам. Сведоци сме на ограничувања при литературните читања и конкурси колку да бидат долки литературните творби. Некогаш и со многу малку зборови се кажува многу.

Уште од мали нозе ни читаа басни или ни поставуваа гатанки и мислам дека треба да се негува овој вид на творештво бидејќи на овој начин би ја постигнале и целта, да ги заинтересираме најмладите да ја засакаат книгата и да ги поттикниме на читање. И дури мислам дека треба да се стимулираат авторите да издаваат книги со басни, гатанки или друг вид на кратки творби и тоа претежно за најмладите читатели . Имам впечаток дека трудови за најмладите читатели има многу малку од поновите автори.

Лично јас како автор пишувам поезија, но исто така и афоризми. Се пронајдов во тој жанр и соработував и со „Остен“ весник кој сега не знам ни дали излегува. И мојата прва објавена книга беше збирка афоризми „Црно и бело“.  Во продолжение би напишал само неколку од моите афоризми:

1. Го овенчаа со ловоров венец, сега лисјата ги употребува како зачин.
2. Кога отиде во пензија му подарија фотелја. На друго не беше учен да седи.
3. Ги ловеше елените поради роговите, додека не сфати дека одамна носи рогови.

 

 

Зоран Котевски

КРАТКИ КНИЖЕВНИ ФОРМИ

 

Кратките книжевни форми се привлечни четива, особено за современиот читател, кој е во постојана трка со времето, па тие му овозможуваат едно брзо, интензивно, возбудливо искуство. Но, ако погледнеме зад нивната форма, од аспект на писател, ако на формата и ја спротивставиме содржината/суштината, тогаш ќе воочиме дека кратките книжевни форми се предизвикувачки, промислени текстови кои наликуваат на мали „семиотички бомби“.

Историски гледано, кратките книжевни форми (во кои ги вбројуваме басната, анегдотата, вицот, бајката, сказната и др.)  имаат значајна и долга традиција. Според Роберт Шепард во воведот на својата антологија Изненадна фикција (1986): „Името краток-краток расказ можеби е релативно нов, но неговите форми се стари како параболата и басната, митот и егземплумите. Оваа забелешка ја потврдува и Џејмс Кероул Оутс кога вели дека: „иако е современа, формата е и безвремена. Стара колку и човечкиот инстинкт да ја комбинира моќта и краткоста во зборовна структура.“

Токму таа можност на авторот да ја комбинира моќта на зборовите во една кратка зборовна структура е веројатно суштината на кратките книжевни форми и воодено и најголемиот предизвик при нивното пишување. За да се создаде кратка книжевна форма авторот мора да има конкретна идеја, точно да ја има дефинирано мислата и пораката којашто сака да им ја пренесе на читателите, што значи дека нема многу простор за импровизација. Истовремено, текстот мора да да ги има и сите елементи на осмислено книжевно дело и да ги задоволува теоретските, јазичните и естетски критериуми за истото. Всушност, во кратките книжевни форми замислениот текст на авторот поминува низ многу филтри, за на крајот, да се добие само суштината на мислата, на хартија да остане запишано само она што е највавжно. Во таа смисла, ако зборовниот контекст на книжевноста го споредиме со раскошно дрво, кратките книжевни форми се најблиску до она што би се нарекло самата срж’, срцевината на тоа дрво. Нема долги описи, ниту детали, па сепак кратките книжевни форми вообичаено нудат моќна порака и силна поента.

Пример за тоа се кусите раскази на Данил Хармс во кои тој гради остар контраст помеѓу сивилото на советското секојдневие и фантастичниот и апсурден свет на неговите длабоко психолошки портретирани ликови. Хармс успева своите кратки раскази да ги претвори во една комплетна приказна полна со необични настани кои индиректно го скицираат, односно го критикуваат тогашното руско општество, како и воспоставените правила и норми во руската книжевност.

Како автор на кратки книжевни форми, мојот предмет на интерес се кратките раскази, но најчесто и со особено задоволство пишувам хаику поезија којашто за мене е можеби најспецифичниот вид на кратка книжевна форма. Имено, традиционалното јапонско хаику има строго утврдена стуктура и се состои од три стиха, од кои првиот и третиот стих треба да содржат 5 слога, а вториот седум. Суштината на јапонското хаику е со само неколку зборови да долови една целосна слика од природата, да опише некој процес или дури и да ни претстави некој природен феномен. Современото хаику ја задржува оваа идеја, но отстапува од строгата 5-7-5 формација. Едно од моите понови хаикуа, кое треба да биде објавено во едно меѓународно списание, е пример за тоа:

Создадов бура.

Ги бакнав светулките

во дождливата ноќ.

 

Силвана Димитриевска,

дипломиран филолог на Општа и компаративна книжевност со македонски јазик

 

КРАТКИТЕ КНИЖЕВНИ ФОРМИ

 

 

Пишувањето за мене е ментална гимнастика така што едноставно мислите ги пресликувам во пишана форма без ограничување. Должината е релативна работа кога е во прашање креативноста и не треба да биде пресудна.

Креирањето кратки книжевни форми поконкретно кратките раскази кај мене е честопати спонтана творба. Морам да забележам дека кога има точно определен број на карактери или зборови делува обврзувачки, но истовремено е голем предизвик да се напише кратко писание. Во самиот зачеток се јавува потреба од економичност во збороредот односно бирање посуштински збори за да не се изгуби раскошот во изразувањето. Всушност збороредот може да биде од клучно значење како компензација на долгите и сложени реченици, а при тоа да се постигне истиот ефект. Во ваквите случаи е потешко да се напише краток расказ отколку подолг  бидејќи е потребна  вештина подолгата приказна да се срочи во краток текст.

Сакам да пишувам кратки раскази, некако ми се целисходни. Преточување на идејата во краток запис е споделување и не ретко своевидно интимизирање со читателот преку скратена порака. Читањето и создавањето на овој тип форми се вклопува во мојата временска рамка во напливот на секојдневието и потребата од книжевен жанр. Брзото консумирање на содржината, а сепак се постигнува целовитост ги прави допадливи кратките форми.

Веројатно токму поради брзото темпо на живеење, овие форми го привлекуваат вниманието на современиот читател и се наметнуваат како посебно популарни. Особено се важни за читателите во подем – децата, кои треба да се насочуваат од мали нозе да стекнат навика за читање што е многу тешко да се постигне во конкуренција на мноштвото избори кои постојат во денешно време. Изгледа дека на поголемиот дел од нив покажуваат заинтересираност токму кон кратките книжевни форми. Во овој случај пресудно е да се адаптираат книжевните форми за да ја  поттикнат љубовта кон читањето и запознавање со другите книжевни видови. Сметам дека кратките книжевни творби не ги загрозуваат ниту потиснуваат останатите форми , туку го збогатуваат творечкиот опус.

 

 

Елеонора Николовска

O LITERATURI I PROZI

 

Ne menjaj svoju prirodu. Neki jure za srećom, drugi je stvaraju. Kada ti život stvori hiljadu razloga za plakanje, pokaži mu da imaš hiljadu razloga za osmeh.

 Meša Selimović

 

Odrastajući sa animozitetom prema svemu što je nepravedno, borio sam se sa vetrenjačama kao Prometej što ga izuzima od mnogih. Sam način pisanja trebao bi priču, života u kratki formi ili romanu pronači u  jednostavnim i jedinstvenim u sazvučju sa prirodom kojoj pripada kreirajući svoj svet u najlepšim predelima Istre. Na tom putu ne  treba oklevati da se kaže ono što misli i to, pravo u lice, bez obzira na posledice.su  ulančane, nižu se ili kotrljaju od leptira do samoće, zaustavljajući vreme u osami. Ko ume da živi samoću, a ume i da podeli osećanja, i opet i uvek vraćajući se u detinjstvo koje mu je ostavilo dubok trag na duši. Pod uslovom da je čovek enigma, postavlja se pitanje, kako mi uopšte znamo kako čovek izgleda i spolja i iznutra. Kratka proza morala bi biti obojena sa poetskim i pesničkim izrazom, sa mnogo dramskih elemenata koje delo čine dinamičnim i pre svega originalna.
Mnogi pisci s ovih prostora vole da se pozivaju na Bukovskog i Henrija Milera, ali ne treba nekih idola.Svako može na jedan svojstven način govori o životu, prolaznosti, otuđenosti koju život sa sobom nosi.

Ništa se ne mora promeniti s vremenom, osim čoveka koji mu se pokušava prilagoditi  na ovaj ili onaj način. 

A literatura je prije svega način života.

 

Franjo Frančič

U BJEŽANJU OD FORME

 

Šta je suština umjetničkog izraza? Da li je umjetnik uslovljen  formom, dovoljno umjetnik, da li je  koristeći formu, ono što nastoji da saopšti dovoljno umjetnost. Da li je pjesnički udes najveći, upravo i  zato, što je pjesnik ponajviše  sputan formom. Da li  je  umjetnički  doživljaj  ograničen  pravilima koje nalaže forma?

Šta u ovom slučaju znači: forma? Da li je  presudna, da li nas  ograničava ili nas pak spriječava da odemo pogrešnim pravcem? Da li je  neizbježna?  Naravno postoji  redoslijed umjetničkih pravaca,  umjetničkih  pokreta, koji  su u odnosu na prethodne,  donijeli  nešto novo: u izrazu, formi, u doživljaju  svijeta, u izboru tema, kao i značajni umjetnici koji su pripadali tim pravcima.  To je neosporno.

Stvaraoci koji  ‘ne pripadaju nekom umjetničkom pokretu, pravcu  ili školi,  nekoj umjetničkoj  partiji’, gdje   im je, budući  bez  dovoljno prostora i slobode,  tijesno da se na sebi svojstven način  izraze   i ne trude se, uz dužno poštovanje,   da prate njihova  estetska načela.

Kratka forma, duga forma. Da li se jedan život, bilo čiji, može iskazati na jednom listu papira? Izgleda da može!? Kako je to divno! Kako je to poražavajuće! Kako  zanimljivo! Bože, kako je to moguće? Čemu onda toliki romani, drame,  spjevovi  napisani  do sada?

Ne pišem ni kratku, ni dugu, ni srednju formu. Pišem. Nekada se  izrazim  minijaturom, nekada u dužoj formi. Ne mogu da kažem da li je moj poetski   izraz moderan ili zastario, niti da li pripada nekom umjetničkom pravcu. Šta to znači moderan poetski  izraz?  Možda onaj  koji je manje razumljiv, više mističan, kićen, ili obratno  ‘škrt’ u izrazu? Možda je Homer moderniji od ne malog broja savremenih pisaca  koji se  toliko trude da  budu ‘moderni’?

Zar svaka  pametna  stvar  nije  jednostavna.

Da li je kucnuo čas, prilika  koju kratka forma ( zbog novonastale situacije: vremenskih  nepogoda, globalnog otopljavanja…)  ne smije da propusti? Da li je ta šansa koja joj se ukazuje na  dobrobit   nje same ili svih nas, na dobrobit umjetnosti?  Kako  se i zašto   gotovo  niotkuda kratka forma pojavila postavši  toliko  prisutna?  Da li ta činjenica ima višestruka značenja  i  poruke?  Da li je kratka forma postala aktuelna u svjesnoj ili nesvjesnoj želji umjetnika da se spasi što se spasiti može? Ako je to tako da li treba zbog toga da osjećamo zebnju ili nešto drugo?

Kakva je njena  budućnost, a sa njom budućnost umjetnosti?  Da li će brave new world i po kojoj cijeni  imati srca da se smiluje onom što je preostalo, i da u ime onoga što će možda nestati, obezbijedi kratkoj formi  prvenstvo, koje joj  nikada nije pripadalo, u  svijetu koji  nas čeka.

At ease! Let’s go!

 

Željko Kostić

O PISANJU I KRATKIM KNJIŽEVNIM FORMAMA

 

 

U korak sa suvremenim trendovima življenja u kojima je glavna mjerna jedinica vremena – instant, kratke književne forme dolaze sve više do izražaja.

Pisanje je svakom piscu – i afirmiranom i neafirmiranom, kao i onome koji piše sebi  samome za ispunjenje svoje vlastite duše, izazov – bez izazova nema rasta niti napretka. Svaka književna forma, neovisno o duljini, iziskuje koncentrirano pisanje, s tom razlikom da duga forma, osim što ostavlja dovoljno prostora piscu da pokaže svu raskoš svog vlastitog talenta za kreativno stvaranje, istovremeno mu nameće zahtjev za konstantnim zadržavanjem pažnje čitatelja. S druge strane, kratka forma, bilo da ima unaprijed definiranu duljinu sadržaja ili ne, ne ostavlja prostora za suvišne detalje – naglasak je na sadržaju priče pa pisac izborom riječi utječe na (ne)dorečenost sadržaja, ostavljajući tako i samom čitatelju kreativnog prostora – za čitanje „između redaka”. Ponekad, i u životu pa tako i u književnosti – izrečeno u malo riječi ostavlja snažniji dojam od širokog uokolnog pripovijedanja koje skreće pažnju i možda umanjuje važnost priopćenog. U konačnici, pišući kratke povezane priče – koje se mogu čitati samostalno, a zajedno čine veću, potpuniju priču, pisac izlazi iz okvira kratke književne forme. Za pisca je pritom kvaliteta sadržaja bitnija od kvantitete, jer samo tako pisac ostaje biti piscem, a čitatelj njegovim čitateljem. S obzirom na dostupnost pisane riječi, što one tiskane, a što digitalne, ravnopravno jedna pored druge, i kratka i duga književna forma imaju svoju čitateljsku publiku.

 

Kao što se čitanjem povećava elokventnost, tako i pisci kontinuiranim pisanjem otkrivaju svoju višeslojnost i dubinu vlastite ličnosti – rastu, najprije kao ljudi, a potom i kao umjetnici, ostavljajući kroz pisanu riječ svoju poruku svijetu.

 

Moja sklonost ka pisanom izražavanju datira još iz ranih školskih dana, paralelno s kojom raste i ljubav prema čitanju. Neiskusni pisac u meni uvijek nesigurno strepi i pada pred vlastitim kritikama pa tako stalno briše napisano i piše ispočetka, prepravlja do beskonačnosti. Upravo stoga smatram da lakše ovladavam kratkom formom – jednostavan, pročišćeni stil pisanja i konciznost kao odlike navedene forme pomažu mi da tijek priče i konačno priča u cjelini, a ne nebitni detalji, ostanu u fokusu. U potrazi za piscem u sebi inspiraciju za kratke priče crpim u svakodnevnici.

Kao čitatelj gotovo u većini slučajeva opredjeljujem se za duge forme te mi broj stranica nikada nije bio odlučujući faktor u izboru onoga što ću čitati. Polazim od onoga da za ono što se voli vremena se uvijek nađe – kako za čitanje ili pisanje, tako i za sve ostalo što nas ispunjava.

 

Konačno, bila mi je velika čast i zadovoljstvo sudjelovati na online konferenciji Prvog međunarodnog festivala suvremenih književnih formi, koji se, po mojem osobnom mišljenju, izdigao iznad onoga što mu je osnovna svrha – kvalitetna diskusija na temu suvremenih kratkih književnih formi. Naime, omogućivši svim sudionicima da se tijekom izlaganja, što pisanog prilikom sudjelovanja na natječaju za najbolju kratku književnu formu, što usmenog tijekom same konferencije, služe svojim materinjim jezikom – kako bi, s jedne strane, mogli najkvalitetnije iznijeti svoje vlastite stavove i ideje, a s druge stavili naglasak da se radilo upravo o festivalu međunarodnog karaktera, Festival je oživio polijezičnost, kroz koju je ostvarena ravnopravnost jezika.

Pruživši priliku i neafirmiranim piscima da dobiju povratnu informaciju o svom stvaralaštvu, dano je priznanje u vidu poticaja za daljnji kreativni razvoj talentiranih autora.

S druge strane, odaziv sudionika već na sami raspisani natječaj pokazao je da za književno stvaralaštvo postoji svegeneracijski interes – da to nije predmet zanimanja samo starijih ljudi, već i mladih naraštaja.

Takav pluralizam kakvog ga je pokazalo prvo izdanje ovog Festivala sasvim sigurno je zaslužilo puno više prostora i vremena – njegov koncept i realizacija pokazali su da uvažavanjem i poštivanjem raznolikosti kroz zajednički rad možemo doprinijeti promicanju tolerancije koja nam je svima toliko prijeko potrebna, a kako bismo pokazali – prvo sebi, a onda i svijetu – da mu možemo ponuditi puno više od onoga što očekuje od nas.

U nadi da će nastaviti rasti – jer, jezik će živjeti dokle god ima svoju vlastitu književnost,

 

Tea Pavlović