Деца со аутизам
Нарушувањето на аутистичниот спектар е конструкција што се користи за да се опишат лица со специфична комбинација на оштетувања во социјалната комуникација и повторувачки однесувања, многу ограничени интереси или сензорни однесувања кои започнуваат рано во животот.
Психосоцијалните интервенции кај децата можат да го подобрат специфичното однесување, како што се заедничко внимание, јазик и социјален ангажман, што може да влијае на понатамошниот развој и може да ја намали сериозноста на симптомите. Сепак, потребно е дополнително истражување за да се идентификуваат долгорочните потреби на лицата со аутизам, како и третманите и механизмите што можат да резултираат со подобрена независност и квалитетот на животот со текот на времето.
Семејствата честопати се главниот извор на поддршка на лицата со аутизам во текот на целиот живот и треба да се земат предвид, заедно со перспективите на аутистичните лица, и во истражувањето и во практиката.
Добивањето рана интервенција и обука му помогнало на целото семејство да стане посилно.Според едно истражување докажано е дека во училиштето,, Ladејкобс Лајдер,, во Англија има програма ,,базирана на мозокот,,.
Програмата разгледува каде стојат децата во четири главни области:
- Невроразвојни аспекти
- Физиолошки компоненти
- Социјалнo и емоционалнo однесување
- Академски
Целта на ова училиште е да се создаде безбедна средина со креативни страствени и неуморни наставници.Во ова училиште персоналот ги оценува децата и создава план за учење од дома според нивните потреби.Тие исто така нудат обука на родители и интензивни програми за семејства надвор од градот.
Нарушувањето на аутистичниот спектар (АСД) може да изгледа различно кај различни луѓе. Тоа е развојна попреченост што влијае на начинот на комуницирање, однесување или интеракција со другите. Нема единствена причина за тоа и симптомите можат да бидат многу лесни или многу тешки.
Некои деца почнуваат да покажуваат знаци стари неколку месеци. Другите се чини дека имаат нормален развој во текот на првите неколку месеци или години од нивниот живот, а потоа почнуваат да покажуваат симптоми.
Но, до половина од родителите на деца со аутизам забележале проблеми кога нивното дете достигнало 12 месеци, а помеѓу 80% и 90% забележале проблеми за 2 години. Децата со АСН ќе имаат симптоми во текот на целиот свој живот, но можно е да станат подобри како што стареат.
Аутистичниот спектар е многу широк.
Некои луѓе може да имаат многу забележливи проблеми, други не. Заедничката нишка е разликите во социјалните вештини, комуникација и однесување во споредба со луѓето кои не се во спектарот.
Социјални вештини
Дете со аутизам тешко остварува комуникација со останатите. Проблемите со социјалните вештини се едни од најчестите знаци. Тие сакаат да имаат блиски односи, но не знаат како.Децата со аутизам може да покажат некои социјални симптоми до нивната возраст од 8 до 10 месеци.
*Не одговараат на нивното име до нивниот прв роденден.
*Играњето, споделувањето или разговорот со други луѓе не ги интересира.
*Претпочитаат да бидат сами.
*Избегнуваат или одбиваат физички контакт.
*Избегнуваат контакт со очите.
*Кога се вознемирени, тие не сакаат да се тешат.
*Не ги разбираат емоциите – нивните или другите.
Комуникација
Околу 40% од децата со аутистичен спектар на нарушувања воопшто не зборуваат, а помеѓу 25% и 30% развиваат некои јазични вештини за време на детството, но подоцна ги губат. Некои деца со АСН започнуваат да зборуваат подоцна во животот.
Проблеми со комуникацијата:
*Одложени говорни и јазични вештини
*Рамен, роботски говорен глас или глас за пеење Ехолалија (повторувајќи ја истата фраза одново и одново)
*Проблеми со заменките (велејќи „ти“ наместо „Јас“, на пример) или зборуваат за себе во трето лице.
* Не користење или ретко користење на вообичаени гестови (покажување или мавтање) и не реагирање на нив
*Неможност да се остане на тема кога се зборува или одговара на прашања
*Не препознавање сарказам или шега.
Децата со аутизам исто така дејствуваат на начини што изгледаат невообичаени или имаат интереси што не се типични.
*Повторувачки однесувања како мавтање со рака, лулка, скокање или вртење *Постојано движење (ритам) и „хипер“ однесување
*Поправки на одредени активности или предмети
*Голема чувствителност на допир, светлина и звук
*Не учество во игра „да се верува“ или имитирање
*Недостаток на координација
* Импулсивност (дејствување без размислување)
*Агресивно однесување, како со себе, така и со другите.
Аутизам во училницата: Една големина не одговара на сите
Родителите и наставниците сите се согласуваат дека е потребна многу напорна работа за да се помогне на дете со аутизам, да извлече максимум од искуството во училницата. Потребно е исто така, добра доза на структура и разбирање дека секое дете со аутистичен спектар е уникатно. Тоа значи дека секое дете има различни симптоми, како и стилови на учење.
М-р Весна Бошковска
Одделенски наставник во ООУ,,Кирил Пејчиновиќ – Скопје